W październiku święto obchodzących 170-lecie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe (GKW) to najstarsza nieprzerwanie czynna kolej wąskotorowa na świecie. Pierwotnie służyła górnośląskiemu przemysłowi, przewożąc węgiel, rudy cynku i ołowiu czy kamień. Dziś koleje wąskotorowe na Śląsku służą już tylko przewozowi turystów, stanowiąc jedną z największych atrakcji regionu. Tylko w ubiegłym roku przewiozła 26 tys. turystów z Bytomia przez Tarnowskie Góry do Miasteczka Śląskiego.

O szczegółach świętowania jubileuszu opowiedzieli uczestnicy zorganizowanej w piątek w Bytomiu konferencji prasowej. Wydarzenia zaplanowano na stacji Bytom Karb Wąskotorowy. Jak mówił prezes Stowarzyszenia Górnośląskich Kolei Wąskotorowych Kamil Czarnecki, jedną z największych atrakcji święta będzie pierwsza w historii GKW parada lokomotyw. „Podczas parady zaprezentujemy lokomotywy, które prowadzą naszą kolej. Będzie można zobaczyć i poznać historię m.in. parowozów +Las+ i +Ryś+, kultowej rumuńskiej lokomotywy spalinowej Lxd2, lokomotywy Lyd2, która niegdyś kiedyś kursowała w KWK Dymitrow, chrzanowskiej lokomotywy Lyd1, czy lokomotywy WLs75 kursującej kiedyś na terenie Huty Baildon” - opisywał Czarnecki.

Prezydent Bytomia Mariusz Wołosz, przypomniał, że jego miasto świętuje właśnie 770-lecie nadania praw miejskich, chce także upamiętnić 170. rocznicę najstarszej nieprzerwanie czynnej kolei wąskotorowej. „Od wielu lat wspieramy działalność GKW, aby mieszkańcy i turyści odwiedzający Bytom mogli korzystać z tej atrakcji turystycznej. W 2023 r. wsparliśmy kolej łączną kwotą 822 tys. zł, a tym roku kwotą 300 tys. zł” - dodał prezydent.

Podczas święta GKW, poza paradą lokomotyw oraz możliwością przejazdu specjalnymi pociągami i drezyną, będzie też można wcielić się w rolę maszynisty elektrycznego zespołu trakcyjnego serii EN57 oraz sprawdzić, jak lokomotywa wygląda od spodu. Po urodzinowych atrakcjach i wydarzeniach oprowadzą przewodnicy, którzy będą opowiadali o historii i tajnikach funkcjonowania wąskotorówki. Zaplanowano też pokazy kolejowego ratownictwa technicznego. Szczegółowy rozkład jazdy oraz cennik znajdują się na stronie https://sgkw.eu.

Jeżdżące z Bytomia przez Tarnowskie Góry do Miasteczka Śląskiego pociągi wąskotorowe obsługują trasę o długości 21 km, której przystanek początkowy znajduje się na peronie wąskotorowym dworca w Bytomiu. Pociągi zatrzymują się na dziesięciu stacjach, m.in. na zabytkowej stacji Bytom Karb Wąskotorowy, w pobliżu rezerwatu Segiet, przy Zabytkowej Kopalni Srebra oraz – w lecie – przy zalewie Nakło-Chechło, chętnie odwiedzanym przez mieszkańców regionu. Tylko w 2023 r. kursowało 495 ogólnodostępnych pociągów GKW, z których 186 było prowadzonych trakcją parową, zaś 309 - spalinową. Pociągi te łącznie pokonały 6832 km i przewiozły 26 tys. turystów, o 23,5 proc. więcej niż w 2022 r.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe rozpoczęły działalność w 1853 r. Przez 150 lat stanowiły krwiobieg górnośląskiego przemysłu, łącząc niemal wszystkie najważniejsze zakład w regionie – kopalnie, huty i zakłady dolomitowe. Linie kolei wąskotorowej liczące setki kilometrów rozciągały się od Raciborza po Bibielę na północy. Apogeum świetności kolej wąskotorowa przeżywała w latach 50. XX wieku, gdy długość linii kolejowych osiągnęła rekordową długość, wynoszącą 233 km, a przewozy zbliżyły się do 7 mln ton towarów rocznie.

Na przełomie XX i XXI wieku wraz z transformacją gospodarczą rola kolei wąskotorowej zaczęła gwałtownie maleć. W 2003 r. powołano Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, którego celem było zachowanie w jak najlepszym stanie istniejących linii, budynków i taboru GKW oraz ochrona dziedzictwa przemysłowego. Jego wolontariusze, przy wsparciu samorządów, zajmują się m.in. remontami nawierzchni kolejowej i taboru orz prowadzeniem niezbędnej dokumentacji.(PAP)

kon/ dki/